สเต็มเซลล์ (Stem cells) หรือเซลล์ต้นกำเนิด คือกลุ่มเซลล์ประเภทหนึ่งที่มีความสามารถในการแบ่งตัวได้แบบไม่จำกัด (Self-renewal) และสามารถพัฒนาไปเป็นเซลล์ประเภทอื่นๆ (Differentiation) สเต็มเซลล์ถูกแบ่งออกเป็น 3ประเภทหลักๆ ได้แก่

1. Embryonic Stem cells เป็นสเต็มเซลล์ที่พบได้ในตัวอ่อนเอ็มบริโอ (Embryo) มีความสามารถในการแบ่งตัวได้จำกัด และมีความสามารถในการเปลี่ยนเป็นเซลล์ได้ทุกประเภทอีกด้วย
2. Adult Stem cells เป็นสเต็มเซลล์ที่พบคนทั่วไป จะแตกต่างจาก Embryonic Stem cells ตรงที่สามารถเปลี่ยนเป็นเซลล์ได้บางประเภทเท่านั้น ขึ้นอยู่กับประเภทของสเต็มเซลล์ ยกตัวอย่างเช่น Mesenchymal stem cells ที่พบในไขกระดูก สามารถพัฒนาไปเป็นเซลล์กระดูก (osteocytes), เซลล์กระดูกอ่อน (chondrocytes) หรือเซลล์ไขมัน (Adipocytes)
3. iPSC Stem cells เป็นสเต็มเซลล์ที่เกิดจากการตัดต่อพันธุกรรม เพื่อให้เซลล์ทั่วไปมีคุณสมบัติใกล้เคียงกับสเต็มเซลล์

ด้วยลักษณะเฉพาะของสเต็มเซลล์ที่สามารถแบ่งตัวและพัฒนาเป็นเซลล์ประเภทต่างๆ ทำให้มีการวิจัยและพัฒนาเพื่อนำสเต็มเซลล์มาใช้ในการรักษาโรคต่างๆ เช่น การวิจัยเพื่อสร้างเซลล์ประสาทจากสเต็มเซลล์เพื่อนำมาใช้ในโรคความเสื่อมของประสาท อาทิเช่นโรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's Disease)หรือ โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease)

References

[1] Zakrzewski, W., Dobrzyński, M., Szymonowicz, M. et al. Stem cells: past, present, and future. Stem Cell Res Ther 10, 68 (2019). https://doi.org/10.1186/s13287-019-1165-5

[2] Worku MG. Pluripotent and Multipotent Stem Cells and Current Therapeutic Applications: Review. Stem Cells Cloning. 2021 Apr 12;14:3-7. doi: 10.2147/SCCAA.S304887. PMID: 33880040; PMCID: PMC8052119.

[3] Aly RM. Current state of stem cell-based therapies: an overview. Stem Cell Investig. 2020 May 15;7:8. doi: 10.21037/sci-2020-001. PMID: 32695801; PMCID: PMC7367472.